Makat bölgesi, sindirim sisteminin son kısmını oluşturan rektum ve anüsten meydana gelir. Bu bölge, günlük yaşam kalitemizi doğrudan etkileyebilecek birçok selim (iyi huylu) hastalıkla karşı karşıya kalabilir. Makat hastalıkları, yaşam kalitesini bozabilen kabızlık, kanama, ağrı, kaşıntı ve dışkı tutamama gibi sorunlara yol açar. Bu yazıda, makat bölgesi hastalıkları ve bunların belirtileri hakkında bilgi edineceksiniz.
Makat Bölgesi Nedir?
Makat bölgesi, kalın bağırsağın son kısmındaki rektum ve anüsün yer aldığı bölgedir. Bu bölgede meydana gelen rahatsızlıklar, genellikle selim olmasına rağmen ciddi belirtiler gösterebilir. İyi huylu olmalarına rağmen, belirtiler sosyal hayatı ve kişisel rahatlığı olumsuz etkileyebilir.
Makat Bölgesinin Anatomisi
Anüs ve Rektumun İşlevi
Anüs, sindirim sisteminin son noktasıdır ve vücuttan dışkının atılmasını sağlar. Rektum ise anüsün hemen üstünde yer alır ve dışkının geçici olarak depolandığı bölgedir. Bu iki bölüm, dışkılama sürecinin düzgün bir şekilde işlemesi için birlikte çalışır.
Sfinkter Kasları
İç ve dış sfinkter kasları, makat bölgesinin çevresinde yer alır ve dışkı kontrolünü sağlar. Bu kaslar, istemli ve istemsiz olarak çalışarak dışkının uygun zamanda atılmasına yardımcı olur.
Makat Bölgesi Hastalıkları
Hemoroidal Hastalık (Basur)
Hemoroidal hastalık, anal kanal içerisindeki damarsal yapılar olan hemoroidlerin şişmesiyle ortaya çıkar. Bu durum, anüs çevresinde ağrı, kaşıntı ve kanama gibi semptomlara neden olabilir. Hemoroidler, dışkılama sırasında zorlanma veya gebelik nedeniyle ortaya çıkabilir.
Anal Fissür (Makat Çatlağı)
Anal fissür, anüsün etrafındaki ciltte meydana gelen yırtıklardır. Genellikle sert dışkı geçişi veya travma sonrası oluşur. Bu yırtıklar, dışkılama sırasında ağrı ve kanama gibi belirtilere yol açar.
Anal Apse
Anal apse, anüs çevresinde enfeksiyon sonucu oluşan ve irin dolu bir şişliktir. Apseler, şiddetli ağrı, şişlik ve ateş gibi belirtilerle kendini gösterir. Çoğu durumda, cerrahi müdahale gerektirir.
Anal Fistül
Anal fistül, anüs çevresindeki deri ile bağırsak arasında anormal bir kanalın oluşmasıdır. Genellikle perianal apseden sonra gelişir ve sürekli bir akıntıya neden olabilir. Fistüller, cerrahi müdahale gerektiren karmaşık yapılar olabilir.
Pruritis Ani (Makat Kaşıntısı)
Pruritis ani, anüs ve çevresinde yoğun kaşıntı hissi ile karakterize bir durumdur. Bu kaşıntı, cilt tahrişi, hijyen sorunları veya alerjik reaksiyonlardan kaynaklanabilir.
Rektal Prolapsus (Bağırsak Sarkması)
Rektal prolapsus, rektumun anüsten dışarı çıkması durumudur. Bu hastalık, bağırsak kaslarının zayıflaması sonucu meydana gelir ve genellikle yaşlı bireylerde daha sık görülür.
Anal İnkontinans (Dışkı Tutamama)
Anal inkontinans, istem dışı dışkı veya gaz kaçırma durumudur. Sfinkter kaslarının zayıflaması veya sinir hasarı gibi nedenlerle ortaya çıkabilir ve hastanın yaşam kalitesini olumsuz etkiler.
Makat Bölgesi Hastalıklarının Belirtileri
Makat hastalıkları, aşağıdaki gibi belirtilerle kendini gösterebilir:
- Kanama: Parlak kırmızı renkte ve genellikle ağrısız olan kanamalar görülebilir.
- Ağrı: Dışkılama sırasında veya sonrasında ortaya çıkan şiddetli ağrı hissedilebilir.
- Kaşıntı: Anüs çevresinde yoğun kaşıntı hissi yaşanabilir.
- Değişmiş Bağırsak Hareketleri: Dışkılama alışkanlıklarında değişiklikler, kabızlık veya ishal görülebilir.
- Dışkı Kaçması: İstem dışı dışkı veya gaz kaçırma durumu yaşanabilir.
- Akıntı: Müküs veya iltihaplı akıntı oluşabilir.
- Dışkılama İhtiyacı: Sürekli dışkılama ihtiyacı varmış gibi hissedilebilir (tenesmus).
- Kilo Kaybı: Belirgin kilo kaybı yaşanabilir.
Makat Hastalıklarının Teşhisi
Makat bölgesi hastalıklarının teşhisi, genellikle fizik muayene ile başlar. Bunun yanında çeşitli görüntüleme yöntemleri ve testler kullanılabilir:
- Rektosigmoidoskopi: Anüs ve rektumun detaylı incelenmesini sağlar.
- Kolonoskopi: Bağırsağın daha geniş bir kısmının görüntülenmesine olanak tanır.
- Anorektal Manometri: Anal sfinkter kaslarının fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılır.
- Defekografi: Dışkılama sırasında rektumun hareketlerini görüntüler.
Makat Bölgesi Hastalıklarının Tedavisi
Makat bölgesi hastalıklarının tedavisi, hastalığın türüne ve şiddetine göre değişir. Tedavi yaklaşımları genellikle diyet değişiklikleri, ilaç tedavileri ve cerrahi müdahaleleri içerir.
- Beslenme Düzenlemesi: Lifli gıdaların tüketimi, bağırsak hareketlerini düzenleyebilir.
- İlaçlar: Ağrı kesiciler, iltihap önleyiciler ve kabızlık önleyici ilaçlar kullanılabilir.
- Cerrahi Müdahaleler: Gerekli durumlarda cerrahi tedavi uygulanabilir.
Makat Hastalıklarının Önlenmesi ve Bakımı
Makat hastalıklarının önlenmesi ve belirtilerin hafifletilmesi için bazı yaşam tarzı değişiklikleri önerilir:
- Düzenli Egzersiz: Fiziksel aktivite, bağırsak sağlığını destekler.
- Yeterli Su Tüketimi: Günlük su alımı, dışkının yumuşak kalmasına yardımcı olur.
- Hijyen: Anüs çevresinin temiz ve kuru tutulması önemlidir.
- Tuvalet Alışkanlıkları: Tuvalet ihtiyacını ertelememek ve uzun süre oturmaktan kaçınmak gereklidir.
Makat bölgesi hastalıkları, bireylerin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Belirtiler ortaya çıktığında bir sağlık profesyoneline başvurmak, doğru tanı ve tedavi için önemlidir. Bu makalede ele alınan hastalıklar, genel bilgilendirme amacı taşımakta olup, tıbbi danışmanlık yerine geçmez. Sağlık sorunlarınızla ilgili her zaman doktorunuza danışmalısınız.